Tekst wprowadzający
W świetle przepisów ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych nie ma możliwości zrzeczenia się prawa do działki i wskazania osoby bliskiej jako następcy.
Obecnie, jeśli intencją działkowca jest przekazanie prawa do działki na rzecz osoby bliskiej, powinien zawrzeć z nią umowę przeniesienia prawa do działki, pod warunkiem, iż jest to osoba pełnoletnia. Należy przy tym pamiętać, że umowa ta stanie się skuteczna dopiero wówczas, gdy zostanie zatwierdzona przez zarząd ROD.
Zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy o ROD, zarząd ROD składa oświadczenie w przedmiocie zatwierdzenia przeniesienia praw do działki w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania pisemnego wniosku o zatwierdzenie.
Decyzja, którą podejmie w tym zakresie zarząd ROD (zatwierdzenie bądź odmowa) winna przybrać formę uchwały, gdyż zgodnie z § 54 ust. 1 statutu PZD organy PZD podejmują decyzje w formie uchwał.
Należy jednocześnie pamiętać, że w przypadku, gdy we wskazanym powyżej terminie nie zapadnie żadna uchwała, to przeniesienie praw do działki, zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy o ROD, będzie uważane za zatwierdzone.
Zofia Rut-Skórzyńska
Wydział Prezydialny KR PZD
Zarząd ROD posiada kompetencje do dokooptowania do swojego składu członka (członków) Związku z danego ogrodu, jeśli jego skład uległ zmniejszeniu. Należy przy tym pamiętać, że liczba dokooptowanych członków nie może przekroczyć 50% jego ustalonego składu liczbowego. Wymóg zasiadania w zarządzie większości osób pochodzących z wyboru zawarty jest w § 48 ust. 2 statutu PZD i jeśli nie zostanie on dochowany w konsekwencji wygasną mandaty wszystkich członków zarządu. Jeśli zaistnieje taka sytuacja , organ wyższego stopnia musi powołać zarząd komisaryczny.
Warto pamiętać przy tej okazji o kompetencji walnego zebrania do dokonania wyborów uzupełniających w sytuacji, gdy zarząd byłby niekompletny, np. składałby się z 4 członków zamiast 5 ustalonych na walnym zebraniu sprawozdawczo – wyborczym, wówczas członek wybrany w wyborach uzupełniających będzie pochodził z wyboru, co jest istotne dla struktury składu zarządu.
Zofia Rut-Skórzyńska
Wydział Prezydialny KR PZD
Osoba, na rzecz której zostały przeniesione w drodze umowy, prawa i obowiązki wynikające z prawa do działki (art. 41 ust. 1 ustawy o ROD), czyli tzw. nabywca wstępuje w ogół tychże praw i obowiązków po ustępującym, dotychczasowym działkowcu, czyli zbywcy. W wyniku takiej umowy nabywca uzyskuje tytuł prawny uprawniający go do korzystania z działki, czyli nabywa prawa do działki.
Opiekun działki nie nabywa praw do działki, a jedynie uzyskuje możliwość opieki nad działką w ROD.
Pisemny wniosek o zatwierdzenie przeniesienia praw do działki składa w zarządzie ROD nabywca, czyli osoba, która w perspektywie stanie się działkowcem, a w momencie składania wniosku jest stroną umowy przeniesienia praw do działki.
Wniosek o wyrażenie zgody na ustanowienie opiekuna działki składa do zarządu ROD działkowiec, który korzysta już z działki w ROD na podstawie prawa do działki.
Ustawa o ROD wymaga, aby przeniesienie praw do działki następowało w drodze umowy zawartej w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Zgodnie z § 96 ust. 1 nowego regulaminu ROD, ustanowienie opiekuna działki następuje w trybie wniosku działkowca. Regulamin ROD nie przesądza, czy ma to być wniosek złożony ustnie, czy pisemnie w zarządzie ROD. Warto jednak złożyć go pisemnie dla własnej wygody i pewności. Bowiem działkowiec, gdy złoży wniosek w formie pisemnej, będzie mógł na kopii pozyskać podpis członka zarządu ROD, który takie pismo przyjął wraz datą otrzymania pisma.
Skuteczność przeniesienia praw do działki zależy od zatwierdzenia przez stowarzyszenie ogrodowe (zarząd ROD). W tym celu zarząd ROD składa oświadczenie w przedmiocie zatwierdzenia bądź odmowy zatwierdzenia przeniesienia praw do działki i ma na to 2 miesiące od dnia otrzymania od nabywcy pisemnego wniosku o zatwierdzenie. Decyzja, którą podejmie w tym zakresie zarząd ROD winna przybrać formę uchwały, gdyż zgodnie z § 54 ust. 1 statutu PZD, organy PZD podejmują decyzje w formie uchwał.
Ustanowienie opiekuna działki wymaga zgody zarządu ROD.
Opiekun działki może zostać ustanowiony na okres do dwóch lat.
Natomiast w wyniku przeniesienia praw do działki nowy działkowiec nabywa prawa do działki bezterminowo i dożywotnio, chyba że nabywca postanowi przenieść przysługujące mu prawa i obowiązki na inną osobę. W wyniku takiej czynności prawnej, utraci on prawo do korzystania z działki w ROD.
O przeniesieniu praw do działki decyduje sam działkowiec. To od jego uznania zależy, czy chce dokonać takiej czynności prawnej, czy też nie.
Jednakże ustanowienie opiekuna do działki może nastąpić jedynie w uzasadnionych przypadkach (np. długotrwała choroba działkowca). Nie jest więc to dowolne, a uwarunkowane jakimiś zdarzeniami losowymi bądź przyczynami osobistymi.
Aneta Łukaszewicz
Wydział Prezydialny KR PZD
W świetle nowej ustawy o ROD zmieniła się procedura dotycząca zamiany działek. Inaczej wygląda w przypadku zamiany działki na wolną w innym ROD, a inaczej gdy działkowcy chcą się zamienić działkami położonymi zarówno w tym samym, jak i w innych ROD.
Działkowiec, który jest zainteresowany zamianą działki na wolną w innym ROD, musi rozwiązać ze stowarzyszeniem umowę dzierżawy działkowej na swoją dotychczasową działkę. Rozwiązanie umowy następuje za porozumieniem obu stron lub za wypowiedzeniem. Fakt rozwiązania tej umowy jest bardzo istotny, dlatego że zgodnie z art. 27 ust 2 ustawy o ROD, umowa może być zawarta na ustanowienie prawa tylko do jednej działki. Więc w przypadku zawarcia umowy na ustanowienie prawa do dodatkowej działki, będzie ona z mocy prawa nieważna. Po skutecznym rozwiązaniu umowy dzierżawy działkowej do dotychczasowej działki, w myśl art. 28 ustawy o ROD, należy podpisać umowę dzierżawy działkowej na wcześniej wybraną i uzgodnioną z zarządem drugiego ROD wolną działkę. Wzór umowy dzierżawy działkowej można znaleźć na stronie internetowej KR PZD www.pzd.pl w zakładce „prawo” pod hasłem „wzory dokumentów”.
W takich przypadkach osoby zainteresowane zamianą działki powinny zawrzeć umowę przeniesienia prawa do działki. W umowie powinien znaleźć się zapis, na podstawie którego prawo własności do nasadzeń i naniesień na jednej działce zostanie zamienione z prawem do nich na drugiej działce. Bezwzględnie należy pamiętać o formie tej umowy, bowiem ustawa wymaga, aby była zawarta w formie pisemnej z poświadczonymi notarialnie podpisami (art. 41 ust. 1). Należy pamiętać, że skuteczność umowy będzie zawieszona do czasu zatwierdzenia jej przez zarządy/zarząd ROD. Dlatego też zainteresowani niezwłocznie po podpisaniu umowy powinni złożyć wniosek o zatwierdzenie przeniesienia praw do działki z załączoną umową. Od chwili złożenia tego wniosku zarządy/zarząd ROD mają 2 miesiące na złożenie oświadczenia w przedmiocie zatwierdzenia (lub odmowy) w formie uchwały zarządu ROD. Jeżeli w tym terminie nie zapadnie żadna uchwała, wówczas przeniesienie praw do działek stanie się skuteczne. Obowiązek dochowania powyższej procedury istnieje w każdym przypadku, niezależnie od stopnia pokrewieństwa działkowców zamieniających działki.
Wzór umowy przeniesienia prawa do działki oraz wniosku o zatwierdzenie umowy został zamieszczony na stronie internetowej KR PZD www.pzd.pl w zakładce „prawo” pod hasłem „wzory dokumentów”.
Zofia Rut-Skórzyńska
Wydział Prezydialny KR PZD
Coraz częściej w Polsce spotyka się osoby żyjące na tzw. kocią łapę czyli w związku partnerskim. Osoby takie z różnych względów nie chcą bądź nie mogą sformalizować swojego związku w formie małżeństwa. Obowiązujące przepisy polskiego prawa, w tym również ustawy z 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (dalej powoływana jako ustawa o ROD), nie regulują kwestii wzajemnych praw i obowiązków partnerów ani ich szczególnie nie chronią, nawet jeżeli związek taki jest trwały, a partnerzy razem przez wiele lat dorabiają się wspólnego majątku czy posiadają wspólne dzieci.
Polskie prawo traktuje osoby żyjące w związkach nieformalnych jako osoby sobie obce. Ma to do doniosłe znaczenie z punktu widzenia przede wszystkim praw majątkowych tych osób.
Zgodnie z art. 27 ustawy o ROD prawo do działki można zostać ustanowione na rzecz pełnoletniej osoby fizycznej bądź na rzecz małżeństwa. Zatem Zarząd ROD nie ma możliwości ustanowienia prawa do działki na rzecz osób żyjących w związku partnerskim. Podobnie jest w przypadku zawarcia umowy przeniesienia prawa do działki (art. 41 ustawy o ROD) – przeniesienie takie może nastąpić jedynie na rzecz jednej pełnoletniej osoby fizycznej, bądź na rzecz małżeństwa.
Dlaczego jest to takie istotne?
Artykuł 38 ustawy o ROD wskazuje, iż w przypadku śmierci działkowca o prawo do działki, które mu przysługiwało, będą mogły się starać osoby bliskie zmarłego. Ustawa o ROD wskazuje, iż za osobę bliską należy traktować małżonka działkowca, jego zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa oraz osoby pozostające z działkowcem w stosunku przysposobienia.
Może zatem wystąpić taka sytuacja, że w przypadku śmierci osoby żyjącej w wieloletnim związku partnerskim, partnerowi nie będzie przysługiwało prawo do działki po zmarłym, mimo iż przez wiele lat wspólnie uprawiali działkę i wspólnie łożyli środki finansowe na jej utrzymanie i modernizację. Zarząd ROD w przypadku zgłoszenia się osoby bliskiej po zmarłym np. syna, w terminie przewidzianym w art. 38 ustawy o ROD będzie zobowiązany ustanowić na jego rzecz prawo do działki a konkubent/konkubina nie będzie miał/a prawa do korzystania z działki. Nie wyklucza to jednak żądania konkubiny/konkubenta zwrotu poniesionych na działkę nakładów.
Prawem do działki nie można rozporządzić na wypadek śmierci w drodze testamentu gdyż w świetle przepisów kodeksu cywilnego użytkowanie jest prawem niezbywalnym. Natomiast cały majątek znajdujący się na działce zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o ROD jest własnością działkowca i tym majątkiem może rozporządzić w drodze testamentu. Może zatem zaistnieć sytuacja, w której prawo do działki będzie posiadała osoba bliska zmarłego a własność nasadzeń i urządzeń w drodze testamentu nabędzie konkubent/konkubina zmarłego.
Może zatem warto, nie tylko ze względu na działkę w ROD, pomyśleć nad zalegalizowaniem swojego związku z ukochaną osobą?
Michał Tera
OZ w Szczecinie
Wpisowe wpłaca każdy nowy działkowiec, a więc także osoba bliska, na rzecz której nastąpiło przeniesienie praw do działki lub z którą zawarto umowę dzierżawy działkowej po śmierci działkowca. Wynika to z § 5 ust. 1 Uchwały Nr 5/XVII/2001 Krajowej Rady PZD z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie Funduszu Oświatowego Polskiego Związku Działkowców, zgodnie z którym wpisowe jest opłatą ogrodową obowiązującą wszystkich działkowców oraz z § 70 ust. 1 statutu PZD.
Jedynym wyjątkiem od powyższego jest przypadek, kiedy współmałżonek za życia działkowca ubiega się o prawo do działki (§ 70 ust. 2 statutu PZD). Jest wówczas zwolniony ze wszystkich opłat, a więc także z obowiązku uiszczenia wpisowego.
Wpisowe jest opłatą jednorazową, wynoszącą od 150 do 500 zł. Wysokość wpisowego określają okręgowe zarządy PZD i obowiązuje ona dla nowych działkowców w ROD z obszaru działania danego OZ. Wpisowe w całości jest przeznaczane na zasilenie Funduszu Oświatowego, z którego środki są potem wykorzystywane m.in. na realizację szkoleń i pokazów dla działkowców, wydawanie literatury fachowej celem upowszechniania wiedzy ogrodniczej, prowadzenie poradnictwa i konkursów oraz na działalność instruktorów ogrodniczych. Dodatkowo każdy nowy działkowiec zaopatrywany jest bezpłatnie, w ramach tego Funduszu, w roczną prenumeratę miesięcznika „działkowiec” (12 kolejnych numerów).
Aneta Łukaszewicz
Wydział Prezydialny KR PZD
Ustawa o ROD z 2013 r. wprowadziła jasne zasady pozwalające działkowcom przenosić swoje prawo do działki na inne osoby. Mimo wyraźnych zapisów wielu działkowców nadal nie wie, jakie przepisy obowiązują w tym zakresie i jakich należy dopełnić formalności. Zarówno do Krajowej Rady, jak i okręgowych zarządów napływają pytania związane z procedurą przekazania działki na rzecz innej osoby, dlatego warto jeszcze raz przypomnieć, że proces ten reguluje art. 41 ustawy o ROD. Należy wyraźnie zaznaczyć, że działkowiec jest jedynie dzierżawcą działki, a nie jest właścicielem. Nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce stanowią oczywiście jego własność, ale grunt, na którym znajduje się działka już nie. Należy on bowiem do gminy lub Skarbu Państwa. Grunty te są oddane w użytkowanie na czas nieoznaczony lub w użytkowanie wieczyste z przeznaczeniem na zakładanie ogrodów. PZD jest więc ich użytkownikiem. Działkowiec nie może zatem sprzedać działki, ponieważ nie jest ona jego własnością. Mimo, że jest to zapis wynikający wprost z ustawy, na wielu stronach internetowych pojawiają się ogłoszenia o sprzedaży działki rekreacyjnej. Trzeba zachować szczególna ostrożność przy ocenie takich ofert, ponieważ często wprowadzają one przyszłych użytkowników w błąd co do stanu prawnego gruntu. Zatem należy jeszcze raz podkreślić, że przeniesienie prawa do dzierżawy nie stanowi sprzedaży działki.
Przeniesienie prawa do działki następuje w drodze umowy zawartej pomiędzy działkowcem a pełnoletnią osobą fizyczną (art. 41 ust. 1 ustawy o ROD). Taka umowa obejmuje oświadczenie o przeniesieniu prawa. Powinna też regulować kwestię rozliczenia stron za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty stanowiące własność działkowca (art. 42 ust. 2 ustawy o ROD). Warto pamiętać, że w ramach osób bliskich można przenieść prawo nieodpłatnie, w formie darowizny, ale trzeba to zaznaczyć w umowie.
Duże znaczenie ma forma omawianej powyżej umowy. Ustawa wymaga, aby została zawarta w formie pisemnej, z podpisami notarialnie poświadczonymi. Co ważne, nie jest wymagana forma aktu notarialnego. Chodzi jedynie o to, aby autentyczność podpisów stron w umowie została urzędowo poświadczona przez notariusza. Oznacza to, że osoby, które chcą między sobą przenieść prawo do działki powinny sporządzić pisemna umowę, a następnie podpisać ją w obecności notariusza. Umowę należy sporządzić w trzech jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron i dodatkowy egzemplarz, który trzeba złożyć do zarządu ROD. Brak zachowania takiej formy spowoduje nieważność umowy.
Jeżeli spełni się powyższe wymagania, to umowa będzie ważna. Jej skuteczność będzie jednak zawieszona do czasu zatwierdzenia umowy przez zarząd ROD. Procedura taka wynika z konieczności zapewnienia prawidłowego funkcjonowania ogrodu. W tym celu należy wraz z umową złożyć do zarządu ROD wniosek o zatwierdzenie przeniesienia praw do działki. Przykładowy formularz takiego wniosku, jak i samej umowy znajduje się na stronie internetowej Polskiego Związku Działkowców w zakładce Prawo (Wzory dokumentów).
Od chwili złożenia tego wniosku zarząd ogrodu ma 2 miesiące na zatwierdzenie lub odmowę zatwierdzenia takiego przeniesienia. Zatwierdzenie to powinno przyjąć formę uchwały zarządu ROD. Jeżeli we wskazanym terminie nie zapadnie żadna uchwała, to przeniesienie prawa do działki będzie uważane za zatwierdzone z mocy prawa (art. 41 ust. 3 ustawy o ROD) i działkowiec nie będzie już musiał dopełniać żadnych dodatkowych formalności.
Zarząd ROD może odmówić zatwierdzenia w formie uchwały, ale tylko z ważnych powodów. Uchwała taka musi być uzasadniona i przybrać formę pisemną pod rygorem nieważności. Odmowa zatwierdzenia może być zaskarżona do sądu przez każdą ze stron umowy. Ewentualne orzeczenie sądu o bezskuteczności odmowy zastąpi zatwierdzenie przeniesienia praw do działki (art. 41 ust.7 ustawy o ROD).
Wioletta Zaleska
Wydział Prezydialny KR PZD
Ustawa z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych opiera się na założeniu, które polega na tym, iż prawo do działki jest niezależne od przynależności organizacyjnej (art. 2 pkt 1 ustawy o ROD). Bowiem na mocy tej ustawy członkostwo w stowarzyszeniu ogrodowym PZD zostało rozdzielone od prawa do działki w ROD. Wynika z tego, że działkowiec nie musi być już członkiem stowarzyszenia ogrodowego prowadzącego ROD, żeby móc mieć prawo do działki. Jednakże należy przy tym pamiętać, że tylko przynależność do stowarzyszenia ogrodowego powoduje, iż członek może mieć wpływ na decyzje dotyczące zarządzania ogrodem. W szczególności ma prawo brać udział w walnych zebraniach, gdzie decyduje się o opłatach i wyborze władz, a także może kandydować i być wybieranym do organów stowarzyszenia, np. do zarządu ROD.
Pod rządami poprzedniej ustawy o ROD, członkostwo w PZD było ściśle związane z prawem użytkowania działki. To powodowało, iż obowiązywała wyłącznie składka członkowska. W 2014 r., podobnie jak w 2013 r., wynosiła ona 19 gr od m² powierzchni działki. Składka członkowska podlegała podziałowi:
Co ważne, zarówno OZ, jak i Krajowa Rada PZD, z części należnej im składki dokonywało 5% odpisu na Fundusz Obrony ROD.
Te 19 gr od m² powierzchni działki mocno utrwaliło się w pamięci działkowców jako wysokość składki członkowskiej. Należy jednak stwierdzić, iż składka członkowska w tej wysokości oraz na zasadach powiązania jej z prawem użytkowania działki przestała istnieć.
Zgodnie bowiem z Uchwałą Nr 5/XXIII/2014 Krajowej Rady PZD z dnia 11 grudnia 2014 r. w sprawie wysokości i podziału składki członkowskiej w PZD w 2015 r., składka członkowska na 2015 r. został ustalona w wysokości 6 zł. Jest to składka członkowska za cały rok, a więc nie jest to w żadnym wypadku wysokość składki miesięcznie, czy kwartalnie. W przypadku, gdy członkami PZD są oboje małżonkowie, każdy z nich opłaca składkę w 2015 r. w wysokości 3 zł, a więc razem zapłacą 6 zł. Składka członkowska jest przeznaczona na realizację celów statutowych, a jej podział w 2015 r. został ustalony następująco:
Drugą opłatą, którą warto omówić jest opłata na zarządzanie. Wydatki związane z zarządzaniem ROD są składową kosztów funkcjonowania ROD, a więc są częścią opłaty ogrodowej. Opłatę ogrodową (w tym opłatę na zarządzanie ROD) uiszcza każdy działkowiec, niezależnie od tego, czy jest członkiem PZD, czy nim nie jest. Wysokość opłaty ogrodowej ustala walne zebranie biorąc pod uwagę potrzeby, jakie istnieją w danym ogrodzie. Musi jednak, zgodnie z § 151 ust. 1 statutu PZD, uwzględnić koszty ponoszone przez ROD z tytułu partycypacji w finansowaniu działalności prowadzonej przez jednostkę okręgową i krajową PZD na rzecz ROD i działkowców. Zgodnie z Uchwałą Nr 4/XXIII/2014 Krajowej Rady PZD z dnia 11 grudnia 2014 r. w sprawie określenia wysokości i podziału środków z partycypacji, partycypacja została określona w wysokości 7 gr za m² działki. Podział środków z tytułu partycypacji został ustalony następująco:
Krajowa Rada PZD z części partycypacji przynależnej jednostce krajowej PZD przeznaczy 15% na Fundusz Obrony ROD.
Zarząd ROD przygotowując na walne zebranie projekt uchwały w sprawie wysokości opłaty ogrodowej i terminu jej wnoszenia, będzie brał pod uwagę to, co zostało już uchwalone i pozostało w ROD, a więc składkę członkowską.
W dodatku, walne zebranie – zgodnie z § 151 ust. 2 statutu PZD – może obniżyć opłaty ogrodowe wobec działkowców, którzy z innego tytułu ponoszą obciążenia finansowe przeznaczone na działalność ROD, a więc może obniżyć opłatę ogrodową dla tych działkowców, którzy będąc członkami PZD, uiszczają składkę członkowską. W ten sposób zostaną zrównani w ponoszonych opłatach członkowie PZD i nie-członkowie.
Obniżenie opłat ogrodowych nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej obciążeniom finansowym, które działkowcy ponoszą z innego tytułu. Dlatego też walne zebranie może obniżyć dla członków PZD opłatę ogrodową o np. 6 zł z tytułu składki członkowskiej.
Z powyższego jasno wynika, iż opłaty w 2015 r. nie wzrosną, a jedynie zmieni się ich charakter, podział i przeznaczenie. Działkowcom, którzy obawiali się wzrostu opłat, powyższe wyjaśnienia powinny rozwiać wątpliwości i uzmysłowić, że opłaty nie wzrosną.
Aneta Łukaszewicz
Wydział Prezydialny KR PZD
Regulamin ROD reguluje najistotniejsze zagadnienia związane z funkcjonowaniem ogrodu oraz zagospodarowaniem i korzystaniem z działki. Jest to dokument, który ma dla działkowców duże znaczenie, ponieważ zawiera zasady określające m. in. sposób i miejsce nasadzeń drzew i krzewów oraz lokalizację i wymiary altany. Nieprzestrzeganie przepisów w tym zakresie ma niestety największy wpływ na negatywne relacje pomiędzy najbliższymi sąsiadami.
Do Krajowej Rady napływa wiele skarg na działkowców, którzy nie przestrzegają prawa związkowego w tym zakresie. Najwięcej uwag dotyczy wybudowania lub rozbudowania altany niezgodnie z regulaminem. W § 59 wyraźnie zapisano, że odległość altany od granicy działki nie może być mniejsza niż 3 metry. Niektórzy działkowcy, mimo tego nakazu budują altany przy samej granicy działki, twierdząc, że uzyskali na to zgodę sąsiada i zarządu ROD. W regulaminie ROD nie ma jednak żadnego przepisu, który zezwalałby na wybudowanie altany w odległości mniejszej niż 3 metry za zgodą sąsiada lub zarządu ROD. Jeżeli nie przewidziano takiej możliwości w uregulowaniach prawnych, to znaczy, że altany nie można pod żadnym pretekstem zbudować w odległości mniejszej niż wskazana w przepisach. Regulamin nie upoważnia również żadnego organu Związku na wyrażenie zgody na odstępstwo od tej zasady, dlatego zarząd ROD nie ma prawa jej udzielić. Wiążące w tym zakresie są tylko zasady zawarte w regulaminie ROD. Postępowanie działkowców, którzy wybudowali altanę niezgodnie z przepisami stanowi rażące naruszenie prawa i negatywnie wpływa na relacje z sąsiadami.
Altana wybudowana na granicy działki powoduje bowiem w lecie zaciemnienie sąsiednich upraw, a w czasie deszczu ich zalewanie. Działka jest przeznaczona głównie do prowadzenia upraw ogrodniczych, dlatego ich niszczenie w taki sposób budzi negatywne emocje wśród sąsiadów.
Problemem dla wielu działkowców są również niewłaściwie posadzone rośliny. Przy wyborze gatunków drzew i krzewów owocowych, jakie będą sadzone na działce należy dobierać odmiany słabo rosnące lub karłowate i posadzić je co najmniej 2 metry od granicy działki. W przypadku moreli należy zachować odległość co najmniej 3 m, natomiast czereśnia i orzech włoski nie mogą być sadzone w odległości mniejszej niż 5 m. Wyjątek w tym przypadku stanowią szczepionki na podkładach słabo rosnących, które można sadzić w odległości nie mniejszej niż 3 m. Krzewy natomiast należy sadzić w odległości nie mniejszej niż 1 m. od granicy działki, a krzewy leszczyny 3 m.
Na działce w ROD dopuszcza się także sadzenie drzew ozdobnych, w tym iglaków, jednak również pod warunkiem, że będą to gatunki i formy słabo rosnące, które trzeba sadzić co najmniej 2 m od granicy działki.
Przepisy te są bardzo ważne, ponieważ niewłaściwe posadzenie drzewa czy krzewu, przysparza dodatkowe kłopoty nie tylko dla działkowca, ale szczególnie dla jego sąsiadów, gdyż zbyt wysokie i rozłożyste drzewa zacieniają działki, a spadające liście i gałęzie zaśmiecają je. Problematyczne jest również zbieranie owoców, ponieważ każdy z działkowców, zarówno ten, czyje jest drzewo, jak i ten, na którego terenie wystają gałęzie roszczą sobie prawo do zbiorów. Aby rozwiązać problem w § 73 regulaminu ROD wprowadzono obowiązek cięcia i prześwietlania drzew i krzewów ozdobnych i owocowych w taki sposób, aby gałęzie nie przekraczały granic działki. W razie niedopełnienia tego obowiązku użytkownik sąsiedniej działki może obciąć przechodzące gałęzie, jeżeli wyznaczy wcześniej sąsiadowi odpowiedni termin do ich usunięcia, a ten mimo wezwania nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku.
Warto jeszcze raz podkreślić, że każdy działkowiec jest zobowiązany do zagospodarowania i korzystania z działki zgodnie z jej przeznaczaniem i w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożeń i utrudnień w korzystaniu z działek przez sąsiadów. Wszyscy powinni mieć świadomość, że nieprzestrzeganie przepisów prawa określającego zasady funkcjonowania ROD, nawet przez pojedyncze osoby może w konsekwencji doprowadzić do utraty przywilejów przez całą społeczność działkową. Wniosek jest zatem prosty, aby móc w pełni korzystać z działki należy owszem poddać się pewnym ograniczeniem, ale dzięki temu zyska się pewność, że zachowanie innych nie będzie zakłócało czasu spędzanego na działce, ani przysparzało dodatkowych trudności w jej uprawie.
W związku z licznymi naruszeniami regulaminu w tym zakresie przez niektórych działkowców, członkowie zarządów powinni stać na straży przestrzegania przepisów, bowiem do ich obowiązków, niezależnie od szczebla organizacyjnego, należy między innymi czuwanie nad przestrzeganiem przez działkowców prawa związkowego, prawa ogólnie obowiązującego, a także nad funkcjonowaniem społeczności działkowej zgodnie z zasadami współżycia społecznego. Należy przypomnieć, że nadzór nad prawidłowym zagospodarowaniem ogrodu sprawuje zarząd ROD, który podejmuje odpowiednie działania przywracające stan zgodny z prawem, dlatego działkowcy, którzy łamią przepisy w tym zakresie powinni liczyć się z konsekwencjami wynikającymi z prawa związkowego.
Wioletta Zaleska
Wydział Prezydialny KR PZD
Działkowcy coraz częściej chcą na swoich działkach utrzymywać niewielkie stado kur czy gołębi. Niestety, to co dla jednych jest przyjemnością i pasją – dla innych może stanowić przykry problem. Jeśli już dochodzi do sporów pomiędzy działkowcami – to często dotyczą one właśnie kwestii zwierząt na działce sąsiada. Celem uniknięcia problemów należy więc pamiętać, że hodowla na działce powinna spełniać wymagania wynikające z przepisów Regulaminu ROD, które od lat są w tym przedmiocie niezmienne. Ich kształt zachowany został także i w nowym Regulaminie ROD, który wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2016r.
§ 75 nowego Regulaminu ROD dopuszcza prowadzenie na działce chowu gołębi, kur i królików, oczywiście z zachowaniem odpowiednich warunków higienicznych i sanitarnych. Katalog ten jest zamknięty – nie zezwala się na stałe przetrzymywanie na terenie ROD innych zwierząt niż wymienione w powyższym przepisie. Warto też najpierw dowiedzieć się czy chowu zwierząt na działkach nie zabraniają przepisy prawa miejscowego – czasem bowiem uchwała Rady Miasta czy Gminy wprowadza podobny zakaz. Wówczas, aby nie narazić się na kary czy inne nieprzyjemności – musimy się do niego zastosować i niestety – zrezygnować z posiadania działkowych zwierząt.
Jasnym jest, że na działce nie można utrzymywać nieograniczonej liczby zwierząt – dopuszczalną ich liczbę musi określić w swej uchwale Zarząd ROD. Należy też pamiętać, że chów gołębi zabroniony jest w Ogrodach, które położone są bliżej niż 5 km od granic lotnisk – jest to wymóg wynikający z ustawy Prawo lotnicze i musi być bezwzględnie przestrzegany. Na terenie innych ROD posiadanie gołębi jest dopuszczalne, o ile wcześniej walne zebranie ROD wyrazi na to zgodę. W przypadku kur czy królików zgoda walnego zebrania nie jest potrzebna, gdyż ich chów w o wiele mniejszym stopniu oddziałuje na otoczenie zewnętrzne.
Należy też wiedzieć, że w myśl przepisów regulaminowych pomieszczenia dla zwierząt – a więc gołębniki, kurniki czy klatki dla królików – stanowią integralną część altany działkowej. Ich powierzchnię wlicza się do ogólnej powierzchni altany – ich wspólne wymiary nie mogą więc przekroczyć dopuszczalnych przez przepisy ustawy o ROD i ustawy Prawo budowlane 35m² po obrysie zewnętrznym.
Działkowiec musi mieć też przede wszystkim świadomość, że to on odpowiedzialny jest za warunki sanitarne w jakich przechowuje zwierzęta. Również działkowiec odpowiada za ewentualne szkody, jakie powstać mogą w związku z prowadzeniem przez niego chowu. Co bardzo ważne, działkowiec jest również zobowiązany do takiego prowadzenia chowu i jego utrzymania, aby nie stwarzać utrudnień w korzystaniu z działek przez innych działkowców. Na tym poziomie rodzą się bowiem sąsiedzkie spory, których – przy przestrzeganiu przepisów Regulaminu ROD – można uniknąć. Warto również przed wprowadzeniem zwierząt na działkę zapoznać się ze zdaniem sąsiadów na ten temat. Być może już zawczasu uda się dokonać niezbędnych ustaleń czy osiągnąć kompromisy, które pozwolą na spokojne utrzymywanie zwierząt w zgodzie z innymi osobami, które korzystają z działki w naszym Ogrodzie.
Anna Ślusarczyk
Okręg Świętokrzyski
Minimalną odległość altany od granicy działki określa § 59 ust. 5 aktualnie obowiązującego regulaminu ROD i wynosi ona 3 metry. Taka odległość obowiązuje od kilkudziesięciu lat. Równocześnie w ust. 6 tego paragrafu jest podany jedyny wyjątek od tej zasady. Jeżeli plan zagospodarowania ogrodu przewiduje usytuowanie altany na działce, działkowiec jest zobowiązany do wybudowania altany we wskazanym miejscu i wówczas nie obowiązuje minimalna odległość od granicy działki, bo decydujące jest miejsce wskazane w planie zagospodarowania ROD. Ma to zastosowanie szczególnie w przypadku działek o nietypowych rozmiarach – np. wąskich, a także ogrodów usytuowanych na zboczach wzniesień o znacznym nachyleniu. W obu przypadkach nie jest możliwe wybudowanie altany zachowując minimalną jej odległość od granicy działki.
Regulamin nie zawiera natomiast przepisu, który zezwalał by na wybudowanie altany w odległości mniejszej niż 3 metry za zgodą sąsiada. Skoro przepisy nie przewidują takiej możliwości, to znaczy, że nie można wybudować altany bliżej granicy działki niż 3 metry, gdy zgodzi się na to sąsiad. Taka sama zasada obowiązuje w przypadku nasadzeń, czy np. szklarni, kompostownika. Regulamin wskazuje minimalną odległość i równocześnie nie upoważnia żadnego organu Związku do wyrażania zgody na odstępstwa od minimalnych odległości, a także nie ma mowy o wyrażaniu zgody przez sąsiadów.
M. Pytka